Kâğıt 1: Öğrenci Rehberi
Bu derste Kâğıt 1 hakkında Dil A: Edebiyat derslerinde uygulanan temeller yer almaktadır. "Edebî analiz" ve "Yönlendirmeli Edebî Analiz" arasındaki en önemli ayrım tahlilinizin organizasyonundadır. Okuduğunuz parçada yazarın anlatımını hangi tercihlerle ve nasıl biçimlendirdiğinin farkına varmanız beklenmektedir. Yazarın ya da şairin dil kullanımında dikkat ettiği özellikleri, makale yapısını, tekniğini ve üslubunu tahlil etmeniz beklenmektedir.
Kâğıt 1 Nedir?
Kâğıt 1, iki dış sınav kağıdından ilki olup hem Yüksek Düzey (YD) hem de Standart Düzey (SD) öğrencileri için Yönlendirmeli Edebî Analiz olarak adlandırılır. Bu sınavda, her biri farklı bir edebî biçime ait olan ve her birine eşlik eden bir yönlendirici soruyla birlikte iki görülmemiş kesit (bu pasaj yeni yayımlanan bir yazıdan bir kesit olabilir) verilecektir. Pasajlar, PRL'de (Prescribed Reading List - Belirlenmiş Okuma Listesi) listelenen dört edebi biçimden herhangi birine ait olabilir: tiyatro, şiir, düzyazı: kurmaca ve düzyazı: kurmaca dışı.
SD ve YD öğrencileri aynı sınav kağıdını ve aynı metinleri ele almaktadır ancak her seviye için gerekenler bakımından bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır.
SL ve YD için Kağıt 1'deki farklılıklar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Eğer... | O zaman... | Süreniz: | Puan ve ağırlık: |
|---|---|---|---|
| SD öğrencisi iseniz | İki farklı edebî biçime ait, her biri yönlendirici bir soruyla birlikte verilen iki pasaj alırsınız. Bu pasajlardan birini seçer ve analizini yazarsınız. | 1 saat 15 dakika | 20 puan / %35 |
| YD öğrencisi iseniz | İki farklı edebî biçime ait, her biri yönlendirici bir soruyla birlikte verilen iki pasaj alırsınız. Her iki pasajın da analizini yazarsınız. | 2 saat 15 dakika | 40 puan / %35 |
Hem Yüksek Düzey (YD) hem de Standart Düzey (SD) için Kağıt 1 yanıtları şu ölçütlere göre değerlendirilmektedir:
| Ölçüt | Açıklama | Puan |
|---|---|---|
| Ölçüt A | Anlama ve Yorumlama | 5 puan |
| Ölçüt B | Analiz ve Değerlendirme | 5 puan |
| Ölçüt C | Odak ve Düzenleme | 5 puan |
| Ölçüt D | Dil | 5 puan |
YD seviyesinde verilen iki yanıt, bu kriterler kullanılarak ayrı ayrı değerlendirilecek ve toplamda 40 puan üzerinden bir sonuç elde edilecektir.
Ölçütlerin daha ayrıntılı bir açıklaması ve her başarı düzeyine ilişkin özel tanımlamalar Konu Kılavuzunda bulunabilir.
Yukarıdaki ölçütlerde başarılı bir yanıt oluşturabilmek için yazınızda bir odak noktası bulmanız önemlidir ve verilen yönlendirici soru, bu odak noktasını sağlamanız için sunulmuştur. Ancak, yönlendirici soruya yanıt vermek zorunlu değildir; pasajı ele almak için alternatif bir yaklaşım bulmanız da mümkündür. Bununla birlikte, bunu yaparken Konu Kılavuzu ve Öğretmen Destek Materyalinde belirtilenleri göz önünde bulundurmanız gereklidir. Bu kaynaklar, "[öğrencilerin] analizlerinin odaklı kalmasını sağlamak için metne alternatif bir biçimsel veya teknik giriş noktası sağlamaları gerektiğini" ve eğer" adaylar yönlendirici soruyu ele almamayı tercih ederse, analiz etmeye başladıkları alana ilişkin net bir tez çizgisi sunmaları gerektiğini" belirtmektedir (ÖDM).
Ancak, yönlendirici soruyu tamamen görmezden gelmek mantıklı olmaz çünkü bu sorular, IB sınav görevlileri tarafından, verilen pasajın önemli bir yönüne dikkat çekmek amacıyla yazılmaktadır. Bu nedenle, tavsiyemiz, metni ele almanın başka yollarını düşünmek için değerli zaman harcamak yerine yönlendirici soruya yanıt vermenizdir. Yönlendirici sorular genellikle oldukça geniştir, bu nedenle metindeki sizin için en ilginç ve önemli bulduğunuz yönleri kullanarak bu sorular çerçevesinde çalışabilirsiniz.
Bu soruyu yanıtlaması, herkesin yazma hızının farklı olması ve el yazısı boyutlarının değişiklik göstermesi nedeniyle kolay değildir ancak verilen süre sınırları göz önünde bulundurulduğunda yazabileceğiniz miktarın sınırlı olduğu açıktır. Bu nedenle yönlendirici soruya yanıt vermeniz ve cevabınız için en ilgili ve en önemli yönleri seçmeniz önemlidir. Böylece, yazdıklarınız odaklı ve özlü bir şekilde ifade edilmiş olur. Aynı zamanda, özellikle Ölçüt A ve B'de yüksek puan almak için analizinizin iyi geliştirilmiş olması gerekir.
Kelime veya sayfa sayısından ziyade süreyi göz önünde bulundurmanız daha faydalıdır: Yazmaya başlamadan önce biraz zaman ayırarak pasaj üzerinde notlar almanız ve plan yapmanız, sonunda ise birkaç dakikanızı yazdıklarınızı gözden geçirmeye ayırmanız gereklidir. "İyi geliştirilmiş" bir yanıtın ne olduğunu tam olarak belirlemek zor olsa da genellikle yaklaşık 700-800 kelimeden (YD için bu sayı iki katına çıkar) az olmaması beklenir.
Her beceride olduğu gibi yazma pratiği yaptıkça daha verimli ve etkili hale gelirsiniz. Bu nedenle, sınavlarda bir dizüstü bilgisayar kullanmıyorsanız, düzenli olarak el yazısıyla yazı yazmanız önemlidir. El yazısı yazmaya daha çok zaman ayırırsanız, kısa bir süre içinde ne kadar daha hızlı ve akıcı yazabildiğinize şaşıracaksınız.
Bu soru da kesin bir yanıtı olmayan bir sorudur. Bu sınav kağıdını düzenli olarak pratik yaptığınızda, size en uygun dengeyi bulabilirsiniz. Bu nedenle hem okulda hem de kendi başınıza zamanlı alıştırmalar yapmanız önemlidir. Yazmaya başlamadan önce not almak ve plan yapmak önemli olsa da iyi geliştirilmiş bir analiz yazmak için yeterli zamanınız olduğundan emin olmalısınız.
Pratik yaparken zamanınızı eşit olmayan üç bölüme ayırın: İlk bölüm metni okumak, notlar almak ve plan yapmak için ayrılmalıdır; geri kalan zaman yazma sürecine harcanmalıdır. Son olarak yaklaşık 5 dakika kadar bir süreyi de yazınızı gözden geçirmek ve bariz hataları düzeltmek için ayırın. Her pratikten sonra deneyimlerinizi değerlendirin: Planladığınız kadar yazabildiniz mi? Yazmayı bitirebildiniz mi? Bir sonraki seferde neleri değiştireceksiniz? Bu süreçte öğretmeninizle konuşun; öğretmeniniz, sizi ve bu göreve yaklaşımınızı tanıdıkça size iyi önerilerde bulunabilir.
Sadece SD öğrencileri için: Eğer bir SD öğrencisiyseniz analiz edeceğiniz iki metin arasından bir seçim yapmanız gerekir. Her IB sınavından önce size beş dakikalık bir "okuma süresi" verilir. Bu süreyi, hangi metin üzerinde yazacağınızı belirlemek için kullanmayı hedefleyin. Bununla ilgili daha fazla rehberlik başka bir sayfamızda yer alacaktır.
Dört edebî biçimin (tiyatro, şiir, düzyazı: kurmaca ve düzyazı: kurmaca dışı) herhangi birinden kesit gelebileceği göz önünde bulundurulduğunda, bu biçimlerin her birine ait metin ve kesitlerle ilgilenmeniz önemlidir. Böylece, her biçimin kendine özgü kurallarını ve terminolojisini anlayıp takdir etme yeteneğinizi geliştirebilirsiniz.
Öğrenme portfolyonuzu bu dört biçimin her birinden çeşitli pasajları keşfetmek için kullanmalısınız. Bu süreçte, not alma, plan yapma ve analitik yazma becerilerinizi geliştirme fırsatı bulabilirsiniz.
Öğrenciler arasında, Kâğıt 1’in önceden görülmemiş metinlerden oluşturulan bir sınav olması nedeniyle çalışılamayacağı yönünde bir yanlış algı bulunmaktadır. Her ne kadar içeriği ezberlemek mümkün olmasa da bu sınava çok iyi hazırlanabilirsiniz. Bunun için pasajlarda karşılaşabileceğiniz edebî biçimleri, teknikleri ve yanıtlarda kullanmanız gereken terminolojiyi gözden geçirmeniz faydalı olacaktır.
Bu sayfa Inthinking İngilizce A: Edebiyat sayfasının Kâğıt 1: Öğrenci Rehberi bölümünden dönüştürülmüştür.