Bu değişikliklerle ilgili şu an elimizdeki detaylar bu şekilde ama IB'nin önümüzdeki aylarda Program Kaynak Merkezinde daha fazla bilgiyi paylaşacağını ve rehber kitapçıkları güncelleyeceğini biliyoruz. Kitap listesindeki kitap sayısının azalmasını olumlu olarak değerlendirmek mümkün zira daha derinlemesine bir inceleme için öğretmen ve öğrencilere nefes aldıracak bir adım gibi görünüyor. Aynı zamanda kağıt 2 değerlendirme ölçütlerinde yapılan sadeleştirmenin/bölümlemenin de faydalı olması olası. B ölçütünün ikiye ayrılması ve ikinci kısımda karşılaştırma becerilerinin ölçülmesi kafa karışıklığını önleme adına doğru bir adım.

IB TÜRKÇE A/EDEBİYAT: Müfredatta Yapılan Değişikliklerin Özeti

Bu çalışma, IB’nin Program Kaynak Merkezi’nde (PRC) yer alan Eylül 2024 tarihli ve “Diploma Programme language A: literature and language and literature/Summary of changes for teachers” başlıklı belgedeki ana noktaları içermektedir. Belgenin orijinal kopyası için bu bağlantı adresini ziyaret edebilirsiniz.*

İstenen Eser Sayısının Azaltılması

Diploma Programı (DP) kapsamındaki iş yükünün genel değerlendirilmesi çerçevesinde, edebiyat derslerinde gereken metin sayısının azaltılmasına karar verilmiştir. Aşağıdaki sayılar, ders boyunca incelenen asgari metin sayısı için yeni gereklilikleri temsil etmektedir.

Yüksek seviye Dil A: Edebiyat

Yüksek seviyede (HL), öğrencilerin 10 eser incelemesi gerekmektedir. Bunlardan:

• En az dört tanesi, incelenen dilde yazılmış ve Belirlenmiş okuma listesinde yer alan yazarlar tarafından yazılmalıdır.

• En az üç tanesi, Belirlenmiş okuma listesinde yer alan yazarlar tarafından yazılmış çeviri eserler olmalıdır.

• Üç eser serbestçe seçilebilir—Belirlenmiş okuma listesinde ya da başka bir yerden ve çeviri olabilir.

• Eserlerin, dört edebi biçimi, üç dönemi ve en az iki kıtada üç ülke veya bölgeyi kapsayacak şekilde seçilmesi gerekmektedir.

Standart seviye Dil A: Edebiyat

Standart seviyede (SL), öğrencilerin yedi eser incelemesi gerekmektedir. Bunlardan:

• En az üç tanesi, incelenen dilde yazılmış ve Belirlenmiş okuma listesinde yer alan yazarlar tarafından yazılmalıdır.

• En az iki tanesi, Belirlenmiş okuma listesinde yer alan yazarlar tarafından yazılmış çeviri eserler olmalıdır.

• İki eser serbestçe seçilebilir—Belirlenmiş okuma listesinde ya da başka bir yerden ve çeviri olabilir.

• Eserlerin, üç edebi biçimi, üç dönemi ve en az iki kıtada üç ülke veya bölgeyi kapsayacak şekilde seçilmesi gerekmektedir.

SSST Dil A: Edebiyat SL

Öğrencilerin, Belirlenmiş okuma listesinde yer alan yazarlar tarafından yazılmış yedi eser incelemesi gerekmektedir. Bunlardan:

• En az üç tanesi, incelenen dilde yazılmış olmalıdır.
• En az iki tanesi, çeviri eser olmalıdır.
• Eserlerin, üç edebi biçimi, üç dönemi ve en az iki kıtada üç ülke veya bölgeyi kapsayacak şekilde seçilmesi gerekmektedir.

Açıklığa kavuşturulmuş değerlendirme ölçütleri: Kağıt 2

Dil A: dil ve edebiyat, dil A: edebiyat ve dil A: edebiyat SSST için

Mayıs 2023’teki ilk değerlendirmeden sonra, kağıt 2’nin değerlendirme ölçütlerini netleştirmek için bir karar alındı. Bu netleştirmeler, önceki kılavuzda bulunan performans tanımlarının özünü korumakta, onları daha belirgin hale getirmekte ve kağıt 2 görevinin doğasını sürdürmektedir.

Bu sadeleştirme, görevin değerlendirilmesini netleştirmek amacıyla yapılmıştır; öğrenciler açısından düşünüldüğünde görevin doğası değişmeyecektir. C ve D ölçütlerinde hiçbir değişiklik yapılmamıştır.

Kağıt 2, tüm edebiyat ve dil ve edebiyat derslerinde aynı olduğundan, aşağıdaki düzenlemeler tüm dersler ve seviyeler için geçerlidir.

“Ve/veya” ifadesine ilişkin açıklama

“Ve/veya” ifadesinin kullanımı, adayın seçtiği edebi eserlerin, metne dair özelliklerin, daha geniş yazar tercihlerinin veya her ikisinin bir kombinasyonunun analizine daha uygun olabileceğini göz önünde bulundurur. Puanlar, analizlerin genel kalitesine ve öğrencilerin metne dair özellikler ve/veya daha geniş yazar tercihlerinin anlamı nasıl şekillendirdiğini ne ölçüde değerlendirdiklerine göre verilmelidir. Puanlama, yanıt içerisinde ele alınan metne dair özelliklerin ya da daha geniş yazar tercihlerinin sayısına dayandırılmamalıdır.

"Ve/veya" ifadesine ilişkin açıklama

"Ve/veya" ifadesinin kullanımı, adayın seçtiği edebi eserlerin benzerliklerin, farklılıkların veya her ikisinin bir kombinasyonunun analizine daha uygun olabileceğini göz önünde bulundurur. Puanlar, benzerliklerin ya da farklılıkların (veya her ikisinin) seçilen eserlerin derinlemesine analizine nasıl katkıda bulunduğuna göre verilmelidir. Puanlama, yanıt içerisinde ele alınan benzerliklerin ya da farklılıkların sayısına veya bunların arasındaki dengeye dayandırılmamalıdır.

Sık Sorulan Sorular: Dil A  

Genel

Yeni kılavuzlar Program Kaynak Merkezi'nde (PRC) ne zaman yayınlanacak? 
Bu değişiklikleri yansıtan kılavuzlar 2024'ün ikinci yarısında yayınlanacak. Bu noktadan Aralık 2025'e kadar, tüm dil A dersleri için PRC'de iki kılavuz bulunacak, bu nedenle doğru kılavuza eriştiğinizden emin olmanız önemlidir.

Genellikle yeni bir kılavuz yayınlandığında, paydaşların mesleki gelişimlerini güncellemeleri için daha fazla zaman olur. Neden bu yeni kılavuzlarda böyle bir durum yok? 
Geliştirme ekibi ve eğitimcilerle yapılan istişare sonucunda bu değişikliklerin, genellikle yeni kılavuzla birlikte gelen mesleki gelişime ihtiyaç duyulmadan kolayca uygulanabileceği belirlenmiştir. Ayrıca, bu değişiklikler, incelenmesi gereken eserlerin doğasını kökten etkilememekte ve Kâğıt 2 bileşeni için yapılan görev değişmemektedir.

Metin sayısının azaltılması—dil A: edebiyat

Daha önce öğrettiğim eser sayısını öğretmeye devam edebilir miyim?
Gerekli eser sayıları her zaman asgari bir gereklilik olmuştur ve bu şekilde kalmaktadır. Öğretmenler, kendi bağlamlarını ve öğrenci topluluklarını yansıtan eser seçimleri konusunda kararlar almaya teşvik edilmektedir. Bu, eser sayısının yanı sıra eserin erişilebilirliği konusunu da göz önünde bulundurmayı içerir. Uluslararası Bakalorya (IB), eğitimcilerin bu tür kararlar verme konusundaki mesleki yargısını desteklemektedir.

Bu azalma, dil A: edebiyat öğrencilerinin değerlendirme görevleri için metin seçimini etkileyecek mi?
Azaltılmış minimum metin gerekliliğinin, öğrencilerin değerlendirme görevlerine hazırlıklarını nasıl etkileyebileceğine dair dikkatli bir değerlendirme sonucunda, bu azalmanın öğrencilerin değerlendirme görevleri için eser seçimini dezavantajlı hale getirmeyeceği sonucuna varılmıştır. Bu azalmanın, Kâğıt 2'ye hazırlanan öğrenciler için yararlı olacağı ve öğrencilerin daha önce değerlendirme görevlerinde kullanılmamış daha az sayıda eser arasından üçünü seçmeleriyle avantaj sağlayacağı öngörülmektedir.

Kâğıt 2 değerlendirme ölçütleri: Tüm Dil A dersleri

Kâğıt 2 değerlendirme görevi (sınavı) ile ilgili herhangi bir değişiklik var mı?
Hayır. Değerlendirme görevi (sınav) aynı kalmaktadır.

Kâğıt 2'de değerlendirilen becerilerde herhangi bir değişiklik var mı?
Hayır. Öğrencilerin daha önce değerlendirildiği tüm beceriler aynı kalmaktadır.

Kâğıt 2 için artık 30 yerine 25 puan mevcut olduğunu görüyorum. Bu, genel değerlendirme yapısındaki Kâğıt 2'nin ağırlığını değiştirecek mi?
Hayır. Kâğıt 2'nin ağırlığı (YD’'de genel notun %25'i ve SD'de %35'i) puanlardaki değişikliğe rağmen aynı kalmaktadır.

Bu değişiklikler, neden Kâğıt 2’nin ilk değerlendirilişinden kısa bir süre sonra yapılıyor?
Bir kılavuz yayımlandıktan sonra, eğitimciler, öğrenciler ve sınav görevlileri gibi IB personelinin uygulamayı nasıl deneyimlediğini araştırmak için çalışmalar başlar. Bu ilk araştırmalara dayanarak bir kılavuz ve/veya değerlendirme modeli ve öğretmen destek materyali (TSM) üzerinde ayarlamalar yapılabilir. COVID-19 sırasında uygulanan azaltılmış değerlendirme modeli Kâğıt 2'yi içermediğinden, bu değerlendirme modelinin uygulanması hakkında bir araştırma yapılamadı. Bu araştırma, tam bir değerlendirme modelinin uygulandığı Mayıs 2023'te gerçekleştirilebildi.

Bu değerlendirme ölçütlerindeki değişiklikler, dersin öğretilmesini nasıl etkiliyor?
Kâğıt 2 değerlendirme ölçütlerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan önce, bu değişikliklerin dersin öğrenim ve öğretiminde önemli bir değişiklik gerektirmemesine özen gösterildi. Bu nedenle, görev ve değerlendirme ölçütlerinin doğası değişmedi. Bunun yerine, puan bantlarındaki tanımlar sadeleştirildi, bu da beceri değerlendirmesinde ölçütlerin uygulanmasını daha belirgin hale getirdi. Görevin tüm gereklilikleri aynı kalmakta ancak artık ölçütlerde ve seviye tanımlarında daha açık bir şekilde ifade edilmektedir.

Benzerlik ve farklılık vurgusu, benzerlik "ve/veya" farklılık şeklinde değişti. Bu, öğrencilerin sadece birini yapması gerektiği anlamına mı geliyor? Her ikisini de yapan öğrenci daha yüksek puan alır mı?
“ve/veya” olarak yapılan değişiklik, öğrencilerin seçtikleri metinler ile yanıtladıkları soru arasında daha gerçek bir ilişki kurulmasına olanak tanır; yani nitelikten ziyade nicelik uğruna bağlantı kurma zorunluluğu hafifletilmelidir. Öğrencilerin hâlâ her iki metne ilişkin dengeli bir analiz yapmaları gerekmektedir.

B1 ve B2 ölçütlerinin altındaki açıklama kutularında belirtildiği gibi, puanlar, yanıt içinde ele alınan benzerlikler ve farklılıkların sayısına göre değil, seçilen eserlerin analizinin derinliğine göre verilmektedir. Bu nedenle, metinlerdeki benzerliklerin ve/veya farklılıkların analizi ve değerlendirilmesi puanlanacaktır.

“Yorumlama” ve “analiz” sırasıyla A ve B ölçütlerinde öne çıkıyor. Öğrencilerime bunlar arasındaki farkı nasıl açıklayabilirim?
Dil ve edebiyat çalışmalarına dair terimler sözlüğü, yorumlamayı, "bilgi ve anlayışı kullanarak eğilimleri* tanımak ve verilen bilgilerden sonuçlar çıkarmak" olarak tanımlar. Analiz ise, "temel unsurları ya da yapıyı ortaya çıkarmak amacıyla bütünü parçalarına ayırmak" olarak tanımlanır.

Kâğıt 1 için, öğrenciler metinlerin genel metinsel özelliklerinden ve yazar tercihlerinden çıkarım yaparak eserlerin ilettiği anlamları yorumlamaktadırlar. Bu bireysel metinsel özelliklerin ve yazar tercihlerinin analizi, yorumlamaya destek sağlayan bir parça olarak incelenir. Yorumlamayı, eserin bütününden iletilen anlam olarak ve analizi, eserin bireysel unsurlarının detaylı incelemesi şeklinde düşünmek faydalı olabilir.

A ölçütünde “benzerlik ve farklılık” ifadesinin kaldırıldığını görüyorum. Bu, öğrencilerin artık seçilen eserlerin “ne” olduğunu benzerlik ve farklılık yönünden karşılaştırmayacakları anlamına mı geliyor?
Ölçütler, daha önce hem A hem de B ölçütlerinde metinlerin karşılaştırılmasını talep ediyordu. Bu değişiklik, neyin değerlendirileceğini netleştirir (A: bilgi, anlayış ve yorumlama; B1: analiz ve değerlendirme; B2: karşılaştırmalı analiz).

A ölçütü, öğrencinin eserlerin neyle ilgili olduğunu, bu eserlerin ilettiği anlamları ve soruya uygunluklarını ne kadar iyi bildiğini ölçer. A ölçütündeki benzerlik ve farklılık bölümünün kaldırılması, “metinlerin karşılaştırılmasını” analize odaklanan B ölçütüne konumlandırır. Artık yorumlamaların benzerliği ve/veya farklılığı, B2: karşılaştırmalı analiz ölçütü tarafından değerlendirilecektir.

—----

*Ç.N. Burada "eğilim" (trend) ifadesi, bir metindeki tekrar eden tema, motif ya da ton gibi ögeleri tanımlamak için kullanıldı diye düşünüyorum.

*Çevirideki bilgiler resmi bilgiler olarak değerlendirilmemeli, bilgiler hakkındaki yorumlarımız olarak düşünülmelidir. Bu belge, resmi bir çeviri değildir ve IBO ile ilişkisi bulunmamaktadır!  

Bu sayfa English A: Literature thinkib yazarlarının izniyle Türkçeye çevrilmiştir.